Bilal Emre Arslan
(Bu haber teyit.org‘tan alınmıştır. Biz de kendilerini tebrik ediyoruz.)
- teyit.org, Uluslararası Doğruluk Kontrolü Ağı (International Fact-Checking Network) tarafından yayınlanan İlkeler Kılavuzu’nu (Code of Principles) tanıyarak imzacısı oldu.
- teyit.org’un onaylanan ilkeleri ise tarafsızlık ve hakkaniyetli davranma, kaynakların şeffaflığı, finansal ve organizasyonel yapının şeffaflığı, metodolojinin şeffaflığı, analizlerin açık ve güvenilir düzeltilmesi.
- Küresel çapta 126 aktif organizasyon siyasetçilerin ve medyanın doğruluğunu kontrol ediyor.
İlkeler Kılavuzu, dünyada doğruluk kontrolü yapan organizasyonlar arasında editoryal süreçlerinde, tarafsızlık, şeffaflık ve düzeltme politikası gibi ilkeleri dikkate alan doğrulama sitelerinin ortaya koydukları işlerin uluslararası geçerlilik kazanmasına yardımcı oluyor.
Aralarında Snopes, Full Fact, Factcheck.org, Washington Post Fact Checker, Doğruluk Payı gibi birçok ülkeden farklı doğrulama kuruluşunun da yer aldığı imzacılar, İlkeler Kılavuzu’nda yer alan ilkeleri benimsediklerini gösteren bir başvuru formuyla imzacılığa aday oluyor, bir bağımsız uzman ve Uluslararası Doğruluk Kontrolü Ağı yönetim kurulunun onayından geçtikten sonra imzacı olmaya hak kazanıyor.
teyit.org’un kabul ettiği ve bağımsız değerlendirici tarafından teyit.org’un organizasyonunda ve editoryal süreçlerinde uygulandığı onaylanan ilkeler şöyle:
1) Tarafsızlık ve hakkaniyetli davranma ilkesine bağlılık
Doğruluma sitesi, her analizini belirli standartlara göre hazırlar. Analizlerini hazırlarken herhangi bir politik taraf üzerinde yoğunlaşmaz. Her analizde aynı doğrulama sürecinin uygulanmasına ve sadece kanıtların sonuca götürmesine dikkat eder. Analizi yapılan konularda herhangi bir savunu yapmaz, siyasi pozisyon takınmaz.
(teyit.org’un Objektiflik ve Açıklık ilkesini buradan okuyabilirsiniz.)
2) Kaynakların şeffaflığı ilkesine bağlılık
Doğrulama sitesi, takipçilerinin de yapılan analizleri kontrol edebilmesini ister. Takipçilerin istedikleri takdirde araştırma sürecini tekrarlamaları için kullanılan kaynaklar detaylı bir şekilde verilir. Kaynağın kimliğinin açıklanması durumunda can güvenliğinin tehlike altına girecek olması halinde, kaynağı tehlikeye atmaması koşuluyla, olabildiğince detay sunulur.
(teyit.org’un Objektiflik ve Açıklık ilkesini buradan, “Teyitçiyi kim teyit edecek?” yazısını buradan okuyabilirsiniz.)
3) Finansal ve organizasyonel yapının şeffaflığı ilkesine bağlılık
Doğrulama sitesi, finansal kaynakları konusunda şeffaftır. Analiz sonuçlarını etkilemeye yönelik bir girişimi olmadığından emin olunduğu sürece kuruluşlardan fon kabul eder. Doğrulama sitesinin yönetiminde söz sahibi olan önemli kişilerin profesyonel geçmişleri ve kurumun organizasyonel yapısı kamuya açık şekilde yayınlanır. Okuyucuların kuruma her şartta ulaşabilecekleri bir kanalın bulunmasına özen gösterilir.
(teyit.org’un Ekip sayfasına buradan göz atabilir, takımda yer alan kişilerin öz geçmişlerini okuyabilirsiniz. Ayrıca Ekonomik Şeffaflık ilkesini buradan okuyabilirsiniz.)
4) Metodolojinin şeffaflığı ilkesine bağlılık
Doğrulama sitesi, iddiaların seçimi ve araştırılması, analizlerin yazımı, düzenlenmesi, yayınlanması ve düzeltilmesi aşamalarını detaylı şekilde açıklar. Doğrulama sitesi, okurlarını gündemdeki iddiaların takibi ve doğrulanması adına kendileriyle iletişime geçmeleri için teşvik eder ve neden ve nasıl doğrulama yapıldığı noktasında şeffaftır.
(teyit.org’un Metodoloji’sine buradan ulaşabilirsiniz. İhbar sayfasından teyit.org’a şüpheli gördüğünüz içerikleri gönderebilir veya WhatsApp, Twitter, Facebook üzerinden mesaj atabilirsiniz.)
5) Analizlerin açık ve güvenilir düzeltilmesi ilkesine bağlılık
Doğrulama sitesi, analizlerinde düzeltme politikasını önceden yayınlar ve bu politikayı titizlikle takip eder. Düzeltmelerini bu politikaya uygun olarak yapar ve takipçilerinin düzeltilmiş versiyona olabildiğince ulaşmasını sağlar.
(teyit.org’un Düzeltme Politikası’na buradan ulaşabilir, daha önce düzelttiğimiz bir analize buradan göz atabilir, düzeltmeyi nasıl yaptığımızı inceleyebilirsiniz.)
Kılavuzun orijinaline buradan ulaşabilir, teyit.org’un başvurusunu ve bağımsız değerlendiricinin başvuru hakkındaki görüşlerini inceleyebilirsiniz.
Bir doğrulama sitesinin İlkeler Kılavuzu’nu kabul ettiğini nasıl anlarsınız?
Küresel çapta 126 aktif organizasyon siyasetçilerin ve medyanın doğruluğunu kontrol ediyor. Bu kurumlardan bugüne dek sadece 28 tanesi İlkeler Kılavuzu’ndaki ilkeleri uygulayarak hayata geçirdi.
Bir doğrulama sitesinin Uluslararası Doğruluk Kontrölü Ağı’nın ilkelerini kabul ettiğini yukarıda görülen arma ile doğrulayabilirsiniz. Kuruluşların doğrulama aşamalarında gerekli olan tarafsızlık, şeffaflık gibi ilkeleri kabul ettiğini bu arma ile anlamak mümkün. teyit.org’un imzacı arması Nedir? sayfasında görülebilir.
Kaynak: teyit.org
