Neden Çocuklarınızla Birlikte Video Oyunları Oynamalısınız?

• Çocuklarınızla birlikte oyun oynamanın, beraber kaliteli vakit geçirebilmeniz gibi birçok yararı vardır.
• Çocuğunuzun oyun oynama motivasyonunu anlayarak ilgi alanlarını genişletebilirsiniz.
• Oyunları kendiniz deneyimlediğinizde uygun içeriklere sahip olup olmadıklarını değerlendirebilirsiniz.
• Çocuklarınızın oynadığı oyunları anlayarak sınırlar çizebilir ve onlarla önemli konuşmalar gerçekleştirebilirsiniz. 

Video oyunları oynayan çocukların ailelerine verebileceğim en iyi tavsiye:

Onlarla birlikte video oyunları oynayın.

Çocuklarınızın sizinle hiç vakit geçirmiyor mu? Öğretmenleri, çocuklarınızın ödevleri yerine Minecraft’a ilgi göstermelerinden şikayet mi ediyor? Çocuklarınızın başka bir uğraşı yok mu? Çocuklarınızın uygunsuz içeriklere maruz kalmasından mı endişe ediyorsunuz? Çocuklarınızın verdiği kararlar konusunda kaygılı mısınız?

Onlarla birlikte video oyunları oynayın.

Bağ Kurmak

Çocuklarınızla oyun oynamanız için sunabileceğimiz en aşikar sebep onlarla bu şekilde kaliteli vakit geçirebilecek olmanızdır. Birlikte top oynamayı veya dondurma yemeyi tercih etseniz bile çocuklarınızla, onların hayatta durduğu noktada buluşmanız önemlidir.

Babamla King’s Quest adlı bir oyun oynadığımızı gülümseyerek hatırlıyorum. Üzerinden yirmi beş yıl geçmesine rağmen babamla ben hala bu deneyimi paylaşmanın ne kadar eğlenceli olduğundan bahsederiz. 

Ayrıca, beraber bir aktivitede bulunarak çocuklarınızla daha kolay muhabbet edebilirsiniz. Tanıdığım her terapist, ofisinde mutlaka bir deste Uno kartı bulundurur. Beraber yapabileceğiniz bir şeyler olması, aranızdaki muhabbetin daha az zoraki hissettirmesini sağlar. Oyun oynarken araya “Bu arada okul nasıl gidiyor?” veya “Arkadaşların nasıl?” gibi sorular sıkıştırın.

Gördüğünüzde şaşıracaksınız ki gençler, ebeveynleri ile karşılıklı oturup “sorguya çekilmek” yerine onlarla Super Smash Bros adlı oyunda savaşırken soruları cevaplamaya çok daha istekli oluyor.

Aynı zamanda oyun, çizgi roman ve anime etkinlikleri düzenleniyor. Çocuğunuzla beraber bir gününüzü bu etkinliklere ayırın. Özenle hazırlanmış kostümlere hayran kalacaksınız; belki birkaç konuk ünlü bile görebilirsiniz. Daha da önemlisi, çocuklarınız, böyle bir etkinliğe beraber katılarak size dünyalarında önemli yer kaplayan bir uğraşı gösterme şansını yakalamaktan memnun olacaklardır. 

Ebeveynlikte Kullanabileceğiniz Bir Araç

Üstelik, oyunlar hakkında bilgi edinerek çocuklarınızla konuşabileceğiniz bir dil öğrenmiş olacaksınız. Bu dil, verimli bir şekilde sohbet edebilmeniz için size yardımcı olacaktır.

Bir örnek verecek olursak; bazı oyunları istediğiniz zaman, örneğin oyunun ortasında durduramıyorsunuz. Bu yüzden, özellikle gençler birbirleriyle oyun oynuyorken böyle oyunları durdurmak zordur. Annemle babam yıllar sonra bile çocuklarının “Ama anneee, şu an aşağı inemem, bir savaşın ortasındayım!” diye sızlanmasıyla dalga geçiyor. Bunun ne anlama geldiğini veya oyun oynamanın yemek hala sıcakken sofraya oturmaktan neden daha önemli olduğunu o sırada anlamamışlardı. Bu durum birçok kez çatışmamıza yol açtı. 

O halde aşağıdaki tutumlardan hangisini benimsediğinizde çocuklarınızın sizinle tartışmadan ellerindeki konsolu bırakma ihtimali daha yüksektir?

1. “Bu oyunu bu kadar çok oynamayı kesmelisin, derslerinden kalıyorsun.”
2. “Şu an arkadaşlarınla WoW oynadığınızı biliyorum, ancak oyundaki savaşınız bittikten sonra ödevini yapman gerek.”

1. “Lütfen çöpü dışarı çıkar.”
2.  “Lütfen bu turun sonunda çöpü dışarı çıkar.”

1. “Hadi yürüyüşe çıkalım.”
2. “Oyunu durdurabildiğin bir noktada yürüyüşe çıkalım.”

Çocuklarınıza seslendiğiniz anda oyundan çıkmalarını istiyor olabilirsiniz; fakat onların konuştuğu dilden anlamak, size bu konuşmayı gerçekleştirmek için kullanabileceğiniz bir araç sunduğu gibi durumu anladığınızı gösterdiği için çocuklarınızın sizi daha iyi dinlemesini sağlar. “Şu an bir turun ortasında olduğunu biliyorum; ancak büyükannen bize geliyor ve yardımına ihtiyacım var,” demek “Oyunu bırak. Büyükannen bize geliyor ve yardımına ihtiyacım var,” demekten çok daha etkili olacaktır. Ayrıca oyundaki savaşların ne olduğunu, çocuklarınız için önemini, ne kadar sürdüğünü ve eğer yarıda kalırsa ne problemlere yol açabileceğini bilseydiniz onlara biraz daha tolerans göstermeyi tercih edebilirdiniz. 

Bu konuda daha birçok örnek var. Eğer çocuğunuz sizden “skin” alabilmek için para isterse ne yaparsınız? Veya “DLC”? Paranıza değer mi? Bu dili anlayabilmenin en kolay yolu oyun oynamaktır. 

Uygun İçerik Bulmak

Çocuklarınızın Octopath Traveler oynamasına müsaade eder miydiniz? Veya Katamari Damacy? Nereden biliyorsunuz? Oyun kutuları üzerindeki Eğlence Yazılımı Değerlendirme Kurulu (ESRB) değerlendirmeleri veya Common Sense Media gibi (İngilizce) web siteleri yardımcı olabilir; ancak kendi güdülerinizin ve değer sisteminizin yerine geçemez. En iyisi oyunu sizin deneyimlemeniz olacaktır. 

Bu, özellikle herkese açık sohbet özelliği olan oyunlar için geçerli. Oyuncular, takımlarındaki diğer insanların konuşmalarını duyduğunda, en aile dostu oyunlar bile zararlı bir hal alabilir. Irkçı, homofobik ve cinsiyetçi küfürler bazı oyunlarda çok yaygındır. Oyunu oynamak, oyunun bu taraflarını gözlemlemenize ve sesli sohbeti sadece çocuğunuzun tanıyıp güvendiği oyuncularla sınırlandırıp sınırlandırmama hakkında karar vermenize yardımcı olacaktır. (Açıkçası bu neredeyse herkese önerdiğim bir şey. Herkese açık sohbet epey korkunç.) 

Çocuğunuza Değerleri Öğretmek

Benzer bir şekilde, birçok oyun önemli konuşmalar için eşsiz fırsatlar sağlayabiliyor. Grand Theft Auto adlı oyundaki cinsiyetçi ve zararlı içerik, çocuğunuza başkalarına nasıl davranması gerektiğini öğrettiğiniz olumlu bir derse dönüşebilir. Oldukça zor oyunlar olan Celeste veya Dark Souls’da art arda ölürken çocuğunuza duygularını nasıl kontrol edebileceğini gösterebilirsiniz. 

Evinde silah olan ebeveynler, karakterlerin sorumsuz davranışlarına dikkat çekebilir ve güvenli silah kullanımını pekiştirebilir. Silahları onaylamayan ebeveynler, aynı oyunları oynayarak çocuklarına neden silahları zararlı gördükleri konusunda bir ders verebilirler. Fantezi ve gerçeklik arasındaki farktan bahsedin: Kurgusal karakterlerin sorunları yumruklarıyla çözmesini izlemek eğlenceliyken gerçek insanların aynı şeyi yapması neden kabul edilemez?

Çocuğunuzla değerler hakkında konuşurken kurgusal karakterler üzerinden ilerlemek, gerçek hayat hakkında konuşurken size yardımcı olur. Bir karakterin yaptığı seçimler hakkında tartışmak, çocuğunuzun belli durumlarda yapması gereken şeyleri tartışmaktan daha kolaydır.

Örneğin, ergenlik çağındaki birçok genç, zorbalara nasıl karşılık vermeleri gerektiğini öğretmeye çalışan ebeveynlerine göz devirecektir. Ancak Life is Strange adlı oyunda ana karakter zalim bir öğrenci ile yüz yüze geldiğinde doğru bir an seçip “Sen ne yapardın?” diye sormak, çocuğunuzun aynı dersi hiç sızlanmadan öğrenmesini sağlayabilir.

İlgilendikleri Alanları Bulmak

Video oyunları gençlerin fiziksel dünyada da benzer ilgiler edinmesine yardımcı olabilir. Çocuğunuz hangi oyunlara yöneliyor? Onları bu oyunlara çeken şey ne? Bu yönlerini başka nasıl keşfedebilirler? 

Çocuğunuz hızlı ilerleyen ve aksiyon içeren oyunlardan mı hoşlanıyor? Belki dövüş sanatları veya futbol ilgisini çekiyordur. Güçlü yazılmış karakterler ve hikayeler çocuğunuzu heyecanlandırıyor mu? Evinizde bir yazar yetişiyor olabilir. Çocuğunuz özgün çizimleri olan oyunlara mı yöneliyor? Onları bir çizim kursuna yollayın veya işlerinin ilgilerini çekebileceğini düşündüğünüz sanatçıların kitaplarını alın. 

Genç insanlar, tutkulu oldukları şeyleri keşfederken genellikle yardıma ihtiyaç duyarlar. Oynadıkları oyunlar ve diğer aktiviteler arasında bağlantı kurmak, birinden diğerine geçiş yapmaları için izleyebilecekleri doğal bir yoldur.

Eğlence

Video oyunları aynı zamanda eğlencelidir de. Çocuklarınızın oynadığı bazı oyunları deneyip keyif aldığınızı gördüğünüzde şaşırabilirsiniz. Oyun, o kadar kapsamlı bir araçtır ki piyasada hemen hemen herkes için bir oyun vardır. Oyun oynamaya şüpheli yaklaşan yetişkinler bile, onlara Jackbox Party Packs adlı oyunu gösterdiğimde gayet keyif aldı ve tekrar oynamak istedi. 

Genel itibarıyla baktığımızda oyun oynamak, çocuklarınızla kaliteli vakit geçirmek için size bir şans sunuyor olabilir; fakat aynı zamanda çocuğunuzun dünyasına adım atmanızı sağlayarak ebeveynlik yeteneklerinizi geliştirmenize yardımcı olur. 

Çeviren: Bilge Çay

Ana görsel: Christoph Hitz

Kaynak: Psychology Today